Damar Yumağı (vasküler
malformasyon)
Vücudumuzda atardamarlar (arterler) kanı uç organlara taşırken, toplardamarlar (venler) ve
lenfatik sistem kanı kalbe geri döndürmektedir. Bu damarların arasındaki anormal bağlantılar veya doğuştan var olan toplardamar ve lenfatik yumaklara genel olarak vasküler malformasyon denilir. Bunlar yüksek ve düşük akımlı olarak sınıflandırılır.
Yüksek Akımlı Vasküler Malformasyon Arteriovenöz Malformasyon (AVM)
Arterler ve venlerin anormal bir şekilde birleşerek oluşturduğu damar yumağıdır. Normalde
atardamarlarla uç noktalara kadar gitmesi gerekirken bu anormal bağlantılarla kalbe geri döndüğünden uç organ beslenmesi bozulabilir, kanama, ağrı, şişlik ve organ fonksiyon bozuklukları ortaya çıkabilir.AVM çok yüksek akım hızına sahip olduğundan yüzeyel yerleşimli olanlarda titreşim ya da nabız atımı hissedilir. AVM’nin olduğu alan yüksek kan akımına bağlı sıcaktır.
Arteriovenöz Malformasyon Belirtileri:
Belirtiler lezyon yerleşim yeri ezyonun büyüklüğü ve kanama olup olmadığına göre değişmektedir
bu nedenle çok farklı belirtilerle karşımıza çıkar. Bazen yaşam kalitesini bozan ağrı yapar.
Bu tür damar malformasyonlarında kanama en önemli sorunlardan birisidir. Malformasyon özellikle beyinde yerleşimliyse beyin kanaması yapar ve ölümle sonuçlanabilir. Şişlik ve organ fonksiyon ve şekil bozukluklar, çevre organlara baskı , sinirlere baskı yapabilir ve bunun sonucunda çok farklı belirtilerle karşımıza çıkabilir
Arteriovenöz Malformasyon Tedavisi
Günümüzde arteriovenöz malformasyon tedavisi anjiyo ile embolizasyondur. Anjiyo tedavisinde
amaç atardamar ile toplardamar arasındaki anormal damar dokusunun tamamen kapatılması
yani embolizasyondur. Bu bazen bir tek anjiyo ile mümkün olur bazen birden fazla seans
gerekebilir.
AVM Embolizasyon Tedavisinin riskleri
Anjiyo tedavisinde iki tür risk olur.
-
Her anjiyo işleminde görülebilen yani
anjiyoya ait risklerdir. Embolizasyon işlemine bağlı ortaya çıkabilecek riskler. En önemli risk normal
damarların kapatılmasıdır. Doktorunuz size riskleri detaylı olarak anlatacaktır. Beyin dışındaki AVM’lerin tamamı anjiyo ile tamamen tedavi edilebilir
-
Düşük akımlı vasküler malformasyonlar
Venöz malformasyon: doğuştan beri var olan toplardamar yumağıdır. Yüzeysel yerleşenlerde renk değişikliği ve şişlik olduğundan bebeklikte fark edilir. Derin yerleşimli olanlarda her hangi bulgu olmayabilir ve yıllar sonra 20-30’lu yaşlarda fark edilir. Bu anormal damarlar çocuğun boyu ile orantılı olarak büyür. Kendiliğinden küçülmesi mümkün değildir. Yavaş akımlı lezyonlar olduğundan pıhtılaşma ve buna bağlı ağrı, sertlik olabilir. Eklem bölgelerini tuttuğunda büyümeyi bozabilir.
Venöz Malformasyon Tanısı Nasıl Konur
-
Dıştan deriden gözle görülebiliyorsa sadece görünümü ile tanı konabilir.
-
Tanıda renkli Doppler ultrason i̇ lk ve temel yöntemdir. Doppler ultrason yetersiz kalır ise veyadamar eklem ilişkilerini görmek ve tedaviyi planlamak için MR gerekebilir.
Venöz malformasyon nasıl tedavi edilir
Hastalığın ne yazık ki ilaçlarla tedavisi yoktur. Eğer çok hafifse tedavi gerekmeyebilir. Ancak çoğunlukla ağrı ve görünümleri nedeniyle tedavi gerektirir. Baskılı bandaj, ağrı giderici ilaçlar gibi destek tedavileri
kullanılabilir.
-
İğne ile yapılan tedavi (ablasyon ya da skleroterapi) venöz malformasyonlarınhemen tümünde kullanılabilen etkili bir tedavidir.
-
İğne tedavisi genellikle birden fazla seans gerektirir.
-
Diğer tedavi yöntemi ameliyattır.
-
Bazen kombine (skleroterapi ve ameliyat) tedavi gerekebilir.
-
Hangi tedavinin daha iyi olacağı malformasyonun tipine, hastada oluşturduğusorunlara, hasta yaşına vs göre karar verilir.
-
Malformasyonun tümünün çıkarılma şansı varsa ameliyat çok etkilidir. Ancaklezyon tamamen çıkarılamazsa zamanla büyüyerek tekrarlar.
-
Skleroterapi daha kolay bir tedavidir. Bu tedavi ultrason eşliğinde anjiyografiodasında yapılır. iğne ile girimler yapılarak toplardamarın bağlantıları görüldüktensonra ilaç verilmesi şeklinde yapılır. Burdaki amacımız normal damarlarıkoruyarak anormal damar yapılarının yok edilerek ağrının giderilmesi ve görüntünün düzeltilmesidir.
-
İşlemin bir anjiyografi odasında yapılsa da bir anjiyo işlemi değildir. Daha basit bir işlemdir.
-
Damar yapılarının yoğunluğuna göre işlem 15 ile 30 dakika kadar sürer.
-
Hastalar işlemden hemen sonra evine gönderilebilir. Hastanede kalma gerekmez.
-
İğne girimleri sırasında ağrı olmaması ve hastaların işleme ait korku ve heyecanlarının giderilmesi için kol damarından ağrı kesici ve sakinleştirici ilaçlar verilir. işlem çok konforluve ağrısız olarak yapılır.
-
İşlemden sonraki günlerde tedavi edlen damarlarda sertleşme ve ağrı olabilir. Bu ağrı bir kaç gün sürebilir. Bazı hastalarda ise hiç ağrı olmaz.
-
İşlemin iyileştirici etkisini görmek 2 ya da 3 ay sürebilir.• Tek seans ile hastalığı tamamen yok etmek genellikle mümkün değildir Birden çok tedavi seansı gerekebilir. kaç seans gerekeceği damar yapılarının yoğunluğu ve büyüklüğü ile ilgilidir.
-
Tekrarlayan lezyonlarda tekrar skleroterapi uygulanabilir.
Lenfatik Malformasyon
Yavaş akımlı damar bozukluğu grubundadır. lenfatik damarların anomalisidir. Bu bölgenin lenfatik akımı bozulmuştur.
Lenfatik Malformasyon Nasıl Teşhis Edilir?
Lenfatik malformasyonlar sıklıkla boyunda olmak üzere genellikle vücutta şişlikle karşımıza gelir. Lezyonlar ağrısızdır, komprese edilemezler, deri bütünlüğü korunmuş olup renk değişikliği yoktur, ısı değişikliği yoktur, üzerinde nabız alınmaz.
Doppler ultrasonografi genellikle tanı koydurucu olmakla birlikte lezyon yaygınlığını ve yumuşak dokularla ilişkisini ortaya koyabilmek açısından ve tedavi planlaması için öncelikli tanı yöntemi manyetik rezonans görüntülemedir (MRG).
Lenfatik Malformasyon Nasıl Tedavi Edilir?
Girişimsel radyologların yaptığı tedaviler lenfatik malformasyonları tedavisi malformasyonun mikrokistik ya da makrokistik olmasına göre de farklılık gösterir.
Makrokistik lenfatik malformasyonlarda skleroterapi öncelikli tedavidir.
Skleroterapi Nasıl Yapılır
Makrokistik lenfatik malformasyonda kist ultrasonografi ile saptandıktan sonra kist içerisine kalın bir iğne ile girilerir ve kist içeriği boşaltılır. Sonra Skopi altında kontrast madde verilerek kistin damarlarla ilişkisi değerlendirildirilir. Güvenli olduğu görüldükten sonra kist içine sklerozan ilaç enjekte edilir.
Lezyonun boyutu ile işlem sırasında kullanılan ilaç dozuna bağlı olarak skleroterapi tek seans ya da bir kaç seans uygulanabilir.
Mikrokistik lenfatik malformasyonlarda öncelikl ablasyon tedavisi tercih edilir.
Radyofrekans, lazer, mikrodalga yada kriyoablasyon uygulanabilir.
Lenfatik malformasyonlar girişimsel yöntemler dışında cerrahi yöntemlerle de tedavi edilebilir.